Samanyolu Gökadası'nın varlığı bilinen en sıcak gezegeni, aynı zamanda onun en kısa ömürlü dünyası da olabilir. NASA'ya ait Hubble Uzay Teleskobu üzerine yeni yerleştirilen Evrensel Kökenler Tayfçekeri (COS) ile yapılan gözlemlere bakılırsa, ölüme mahkum bu gezegen kendi yıldızı tarafından tüketiliyor. Yenilip tamamen yutulmadan önce gezegenin yalnızca 10 milyon yıllık bir ömrü kalmış olabilir.

WASP-12b adı verilen bu gezegen, Güneş'e benzeyen kendi yıldızına o kadar yakın ki; 1538 santigrat dereceye varan aşırı bir sıcaklığa sahip ve inanılmaz büyüklükteki gelgit kuvvetleri yüzünden şekli bir rugby topuna dönüşmüş durumda. Gezegenin havaküresi ise Jüpiter'in yarıçapının neredeyse üç katı büyüklüğe kadar şişmiş durumda olup, yıldız üzerine malzeme akıtmaya başlamış haldedir. Gezegen, Jüpiter'den yüzde 40 daha büyük bir kütleye sahiptir.

Gökyüzündeki iki cisim arasında madde alışverişinin gerçekleşmesi, birbirine yakın ikili yıldız sistemlerinde sıklıkla görülmektedir; ancak bir gezegen için bu kadar açık bir şekilde görülmesi ilk defa rastlanan bir durumdur.

İngiltere'deki Açık Üniversite'de görev yapan takım lideri Carole Haswell, konuyla ilgili olarak şunları söylüyor; "Gezegenin etrafında dışarıya doğru kaçan ve yıldız tarafından yakalanacak olan devasa büyüklükte bir madde bulutu görüyoruz. Güneş sistemimiz dışında yer alan gezegenlerde daha önce hiç görülmemiş kimyasal elementler tespit ettik".

Haswell ve ekibinin bulguları, Astrophysical Journal Letters dergisinin 10 Mayıs 2010 sayısında yayımlandı.

Science Journal Nature dergisinin geçen şubat ayında yayımlanan ve Pekin Üniversitesi'nden Shu-lin Li tarafından hazırlanan kuramsal bir çalışma, gezegen yüzeyinin yıldızın çekim gücüyle bozulmuş olacağını ve kütleçekimsel gelgit kuvvetlerinin gezegenin iç kısımlarını çok ısıtıp, gezegenin dış havaküresini büyük ölçüde genişleteceğini daha önce öngörmüştü. Şimdi Hubble bu öngörüyü teyit etmiş oldu.

WASP 12, kış takımyıldızlarından Arabacı içerisinde, yaklaşık 600 ışıkyılı uzaklıkta yer alan sarı renkli cüce bir yıldızdır. Güneşdışı bu gezegen, 2008 yılında İngiltere'nin Geniş Alan Gezegen Araştırması (WASP) aracılığıyla keşfedilmişti. Otomatikleştirilmiş aygıtlarla yapılan bu araştırma, geçiş adı verilen bir etkiyi, yani yıldızların parlaklığında önlerinden geçen gezegenler nedeniyle meydana gelen solgunlaşmayı gözlemektedir. Söz konusu bu sıcak gezegen kendi yıldızına o kadar yakındır ki; yörüngesini 1,1 günde tamamlamaktadır.

COS'nin daha önce örneği görülmemiş mor ötesi ışık (UV) hassasiyeti, bu gezegen yıldızının önünden geçerken ev sahibi yıldızın ışığında meydana gelen solgunluğu ölçmeyi mümkün hale getirdi. Mor ötesi dalga boyunda yapılan tayf gözlemleri, diğer elementlerle birlikte alüminyum, kalay, manganez elementlerinden gelen soğurma çizgilerinin gezegen yıldızın önünden geçtikçe daha belirgin hale geldiğini, yani bu elementlerin yıldız kadar gezegenin havaküresinde de varolduğunu gözler önüne serdi. COS'nin bir gezegen üzerinde bu nitelikleri tespit edebiliyor olması, bu gezegenin havaküresinin sıcak olması nedeniyle büyük ölçüde genişlediğini gösteren bir kanıt sunmaktadır.

Mor ötesi dalga boyunda yapılan tayf ölçümleri aynı zamanda bir ışık eğrisi hesaplayıp, yıldız ışığının geçiş sırasında tam olarak ne kadar engellendiğini göstermek amacıyla da kullanıldı. Elde edilen ışık eğrisinin derinliği, COS takımı üyelerine gezegenin yarıçapını tam olarak ölçme olanağını da sundu. Bu yolla ekip, mor ötesi ışığı emen dış kürenin Jüpiter'in 1,4 katı büyüklüğünde bir kütleye sahip normal bir gezegeninkinden çok daha geniş olduğunu keşfetti. Bu genişlik öylesine büyük ki; gezegenin yarıçapı onun ötesinde maddelerin gezegen havaküresinden kaçıp bir daha geri gelemeyeceği kütleçekim sınırı olan Roche sınırını aşmış durumda.

Bu makale "http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2010/15/full/" adresinden çevrilmiştir.