Evrenin HaritasıGüncel HaberlerGezegen AvıSoluk Mavi NoktaBulutsu GözlemeviGökbilim Terimleri SözlüğüGünün Gökbilim Görüntüsü

Başak Kümesi

Başak Kümesi, Başak Üstkümesi'ne hükmeden büyük bir gökada kümesidir. Kümede (%90'ı cüce gökadalar olmakla birlikte) yaklaşık 2000 gökada bulunur. Gökadanın yaklaşık 15 milyon ışıkyıllık bir çapı vardır. Bu çap, Yerel Grubumuzdan çok da büyük değildir ancak 50 kat daha fazla gökada içerir. Aşağıdaki harita, kümenin merkezinden alınan 7,5 derecelik alan içerisindeki en parlak gökadalardan 600 tanesini gösterir. Bu uzaklık rastgele seçilmiş bir sınırdır. Bu sınırın ötesinde, kümenin özellikle birçok ek gökada grubunun bulunduğu güney tarafına doğru, birçok başka gökadalar bulunmaktadır. En büyük 160 gökadanın isimleri harita üzerinde belirtilmiştir. Haritanın, baskı işini kolaylaştırabilecek negatif sürümüne buradan ulaşabilirsiniz.

Başak Kümesi

Aşağıda - Başak Kümesi'nin sağ tarafından dokuz gökada. M98 (üst, solda) ve NGC 4216 (üst, ortada), aynı açıdan görülen iki benzer sarmal gökadadır. M99 (üst, sağda), çok dengesiz bir sarmal gökadadır. NGC 4293 (ortada, solda), Başak Kümesi'nin tepesine yakın, sarmal bir gökadadır. M100 (tam ortada), gökyüzündeki en ünlü sarmal gökadalardan biridir. NGC 4365 (ortada, sağda), Başak Kümesi'nin alt tarafına yakın, büyük bir eliptkik (oval) gökadadır. M84 (altta, solda), Başak Kümesi'nin merkezine yakın, büyük bir eliptik gökadadır. M85 (altta, ortada), daha kuzeyde, büyük bir merceksi (mercimek) gökadadır. Bu gökada, büyük bir ihtimalle, birkaç yüz milyon yıl önce sarmal bir gökada yuttuğundan, deniz kabuğu benzeri bir yapı gösterir. M86 (altta, sağda), Başak Kümesi'ndeki en büyük eliptik gökadalardan biridir. Bu gökada, sönük fakat büyük bir yıldız aylasıyla çevrelenmiş, parlak bir çekirdeğe sahiptir.

M98 NGC 4216 M99
M98 NGC 4216 M99
NGC 4293 M100 NGC 4365
NGC 4293 M100 NGC 4365
M84 M85 M86
M84 M85 M86

Başak Kümesi'ndeki Gökadalar

Başak Kümesi'nin en büyük 160 gökadasının listesi aşağıdadır. Yani liste, yukarıdaki haritada ismi yazılmış tüm gökadaları içerir. Liste, kümenin merkezinden itibaren 7,5 derecelik alan içerisinde, açısal büyüklüğü 1,8 yaydakikasından büyük tüm gökadaları kapsar. Bu da 52 milyon ışıkyıllık bir uzaklıkta, kümenin merkezinden itibaren 7 milyon ışıkyılı içerisinde, çapı 30 bin ışıkyılından büyük tüm gökadalara denk gelir. Bu gökadalardan bazıları, küme civarında yer alan ön plan veya arka plan gökadalar olabilir.

  1             2        3      4     5      6    7     8     9
 Adı              Eşlek        Mavi  Tür    Çap  Çap   YH   Diğer
               Konsayıları     Par.         (')  kıy km/sn  Adları
               SA       DA
IC 755       12 01,2  +14 06   14,8  SBb    2,1   30  1839
NGC 4037     12 01,4  +13 24   13,1  SBb    2,3   35  1265
NGC 4064     12 04,2  +18 27   12,3  SBa    4,0   60  1252
NGC 4124     12 08,2  +10 23   12,5  S0     3,2   50  1993
UGC 7170     12 10,6  +18 50   14,9  Sc     3,0   45  2771
NGC 4152     12 10,6  +16 02   13,0  SBc    1,8   30  2490
NGC 4168     12 12,3  +13 12   12,2  E      2,7   40  2639
IC 769       12 12,5  +12 07   13,4  SBbc   2,6   40  2545
NGC 4178     12 12,8  +10 52   12,1  SBcd   4,9   75   712
NGC 4189     12 13,8  +13 25   12,5  SBc    2,5   35  2442
M98          12 13,8  +14 54   10,9  SBb    9,8  150   184  NGC 4192
NGC 4193     12 13,9  +13 10   13,3  SBbc   2,2   35  2804
UGC 7239     12 14,2  +07 47   13,9  Irr    2,1   30  1563
NGC 4197     12 14,6  +05 48   13,6  Sc     3,2   50  2406
IC 3061      12 15,1  +14 02   14,4  SBc    2,2   35  2644
NGC 4206     12 15,3  +13 01   12,8  SBc    5,2   80  1031
NGC 4212     12 15,7  +13 54   11,9  Sc     3,1   45   245
NGC 4216     12 15,9  +13 09   10,9  SBb    7,9  120   459
NGC 4215     12 15,9  +06 24   13,0  S0     1,9   30  2412
NGC 4222     12 16,4  +13 18   13,9  Sc     3,2   50   557
NGC 4224     12 16,6  +07 28   13,0  Sa     2,5   40  2937
NGC 4233     12 17,1  +07 37   12,9  S0     2,3   35  2699
IC 3099      12 17,2  +12 27   15,1  Sc     1,9   30  2462
NGC 4235     12 17,2  +07 11   12,6  Sa     3,8   60  2748
NGC 4237     12 17,2  +15 19   12,5  SBbc   2,1   30  1188
IC 3102      12 17,4  +06 41   13,1  S0     2,4   35  2577
M99          12 18,8  +14 25   10,4  Sc     5,4   80  2735  NGC 4254
NGC 4260     12 19,4  +06 06   12,7  SBa    2,5   35  2184
NGC 4261     12 19,4  +05 50   11,3  E      4,0   60  2527
NGC 4262     12 19,5  +14 53   12,4  E      1,9   30  1683
NGC 4266     12 19,7  +05 32   14,3  SBa    1,9   30   340
NGC 4267     12 19,8  +12 48   12,0  E      3,0   45  1359
NGC 4270     12 19,8  +05 28   13,1  S0     2,0   30  2697
NGC 4273     12 19,9  +05 21   12,7  SBc    2,1   30  2723
NGC 4293     12 21,2  +18 23   11,2  Sa     5,5   85  1247
NGC 4294     12 21,3  +11 31   12,7  SBc    3,0   45   688
NGC 4298     12 21,5  +14 36   12,1  Sc     3,0   45  1464
NGC 4302     12 21,7  +14 36   12,5  Sc     4,9   75  1442
NGC 4305     12 22,1  +12 44   13,4  Sa     2,0   30  2221
NGC 4307     12 22,1  +09 03   12,8  Sb     3,5   50  1405
NGC 4309     12 22,2  +07 09   14,4  S0     1,9   30  1208
NGC 4312     12 22,5  +15 32   12,5  Sab    4,7   70   474
NGC 4313     12 22,6  +11 48   12,6  Sab    3,8   60  1773
NGC 4316     12 22,7  +09 20   13,7  Sc     2,5   40  1587
M100         12 22,9  +15 49   10,1  SBbc   7,6  115  1899  NGC 4321
NGC 4324     12 23,1  +05 15   12,5  S0     2,8   45  2007
NGC 4330     12 23,3  +11 22   13,3  Sc     4,0   60  1899
NGC 4336     12 23,5  +19 26   13,2  Sa     1,9   30  1315
NGC 4339     12 23,6  +06 05   12,3  E      2,2   35  1625
NGC 4340     12 23,6  +16 43   12,1  S0     3,2   50  1236
NGC 4343     12 23,6  +06 57   13,2  Sb     2,3   35  1349
NGC 4350     12 24,0  +16 42   11,9  S0     2,9   45  1544
NGC 4351     12 24,0  +12 12   13,1  SBab   1,9   30  2644  NGC 4354
NGC 4352     12 24,1  +11 13   13,5  S0     1,9   30  2407
NGC 4356     12 24,2  +08 32   14,0  Sc     2,6   40  1468
NGC 4365     12 24,5  +07 19   10,6  E      5,8   85  1573
NGC 4371     12 24,9  +11 42   11,8  S0     4,0   60  1273
M84          12 25,1  +12 53   10,1  E      6,0   90  1239  NGC 4374
NGC 4379     12 25,2  +15 36   12,6  E      1,9   30  1372
NGC 4378     12 25,3  +04 56   12,5  Sa     2,5   40  2889
NGC 4380     12 25,4  +10 01   12,6  Sab    3,2   50  1301
M85          12 25,4  +18 11   10,0  S0     7,1  105  1056  NGC 4382
NGC 4383     12 25,4  +16 28   12,6  Sa     2,0   30  2028
IC 3322A     12 25,7  +07 13   14,0  SBc    2,8   45  1331
NGC 4388     12 25,8  +12 40   11,9  Sb     5,5   85  2845
IC 3322      12 25,9  +07 33   14,2  SBc    2,3   35  1534
NGC 4394     12 25,9  +18 13   11,7  SBb    3,5   50  1234
NGC 4396     12 26,0  +15 40   13,1  Scd    3,2   50   195
NGC 4402     12 26,1  +13 07   12,6  Sb     3,5   55   562
M86          12 26,2  +12 57    9,9  E     10,2  155    37  NGC 4406
NGC 4411A    12 26,5  +08 52   13,7  SBc    1,9   30  1613
NGC 4413     12 26,5  +12 37   13,1  SBab   2,2   35   427
NGC 4411B    12 26,8  +08 53   13,2  SBc    2,5   35  1602
NGC 4417     12 26,8  +09 35   12,0  S0     3,3   50  1171
NGC 4419     12 26,9  +15 03   12,0  SBa    3,3   50    67
NGC 4421     12 27,0  +15 28   12,5  S0     2,8   45  1920
NGC 4423     12 27,1  +05 53   14,2  Sd     2,2   35  1443
UGC 7557     12 27,2  +07 16   13,5  SBm    3,0   45  1267
NGC 4424     12 27,2  +09 25   12,5  SBa    3,4   50   771
NGC 4425     12 27,2  +12 44   12,8  S0     3,0   45  2187
NGC 4430     12 27,4  +06 16   12,9  SBb    2,3   35  1782
NGC 4429     12 27,4  +11 06   11,0  S0     5,9   90  1449
PGC 40821    12 27,5  +09 36   16,4  S?     1,9   30   363  PGC 40869
NGC 4435     12 27,7  +13 05   11,7  S0     3,0   45  1111
NGC 4438     12 27,8  +13 01   11,0  Sa     8,7  130   404
NGC 4442     12 28,1  +09 48   11,3  S0     4,5   70   862
NGC 4445     12 28,3  +09 26   13,7  Sab    2,6   40   689
NGC 4450     12 28,5  +17 05   10,9  Sab    5,1   80  2273
IC 3392      12 28,7  +15 00   13,1  Sab    2,3   35  2001
NGC 4452     12 28,7  +11 45   13,0  S0     3,0   45   504
NGC 4459     12 29,0  +13 59   11,3  S0     3,8   60  1513
NGC 4461     12 29,1  +13 11   12,1  S0     3,4   50  2248
NGC 4469     12 29,5  +08 45   12,4  Sa     3,5   50   908
M49          12 29,8  +08 00    9,3  E      9,8  150  1204  NGC 4472
NGC 4473     12 29,8  +13 26   11,1  E      4,1   60  2553
NGC 4474     12 29,9  +14 04   12,5  S0     2,4   35  1915
NGC 4477     12 30,0  +13 38   11,4  S0     3,6   55  1661
M87          12 30,8  +12 23    9,6  E      8,3  125  1601  NGC 4486
NGC 4488     12 30,9  +08 22   13,2  Sa     3,6   55  1325
NGC 4492     12 31,0  +08 05   13,2  Sa     1,9   30  2099
NGC 4497     12 31,5  +11 37   13,3  S0     1,9   30  1576
NGC 4498     12 31,7  +16 51   12,8  SBc    3,0   45  1818
M88          12 32,0  +14 25   10,3  Sb     6,8  100  2599  NGC 4501
NGC 4503     12 32,1  +11 11   12,1  S0     3,5   55  1685
IC 3476      12 32,7  +14 03   13,4  Irr    2,0   30   149
NGC 4519     12 33,5  +08 39   12,5  SBcd   2,9   45  1550
NGC 4522     12 33,7  +09 10   13,1  SBc    3,5   55  2653
NGC 4523     12 33,8  +15 10   14,0  SBm    1,9   30   576
NGC 4526     12 34,1  +07 42   10,6  S0     7,1  105   931
NGC 4531     12 34,3  +13 05   12,5  S0     3,2   50   330
NGC 4532     12 34,3  +06 28   12,6  Irr    2,8   45  2344
NGC 4535     12 34,3  +08 12   10,6  SBc    6,9  105  2287
NGC 4539     12 34,6  +18 12   12,9  SBa    3,4   50  1702
NGC 4540     12 34,8  +15 33   12,5  SBc    2,1   30  1601
M91          12 35,4  +14 30   11,0  SBb    5,2   80   803  NGC 4548
NGC 4550     12 35,5  +12 13   12,5  S0     3,2   50   704
M89          12 35,7  +12 33   10,7  E      5,0   75   628  NGC 4552
NGC 4564     12 36,4  +11 26   11,9  E      3,2   50  1452
NGC 4567     12 36,5  +11 15   12,1  Sbc    2,8   40  2588
NGC 4568     12 36,6  +11 14   11,7  Sbc    4,4   65  2578
IC 3576      12 36,6  +06 37   14,0  SBm    2,3   35  1406
M90          12 36,8  +13 10   10,2  SBab  10,5  160    87  NGC 4569
NGC 4570     12 36,9  +07 15   11,8  S0     3,8   60  2061
NGC 4571     12 36,9  +14 13   11,9  Sc     3,7   55   659
NGC 4578     12 37,5  +09 33   12,4  S0     3,0   45  2600
M58          12 37,7  +11 49   10,6  SBb    5,6   85  1839  NGC 4579
NGC 4580     12 37,8  +05 22   12,9  SBab   2,0   30  1368
NGC 4596     12 39,9  +10 11   11,4  S0     4,1   60  2194
NGC 4606     12 41,0  +11 55   12,6  SBa    2,9   45  1975
NGC 4607     12 41,2  +11 53   13,8  SBb    3,0   45  2577
NGC 4608     12 41,2  +10 09   12,2  S0     3,2   50  2127
NGC 4612     12 41,5  +07 19   12,2  S0     2,4   35  2195
M59          12 42,0  +11 39   10,8  E      5,0   75   751  NGC 4621
NGC 4623     12 42,2  +07 41   13,3  S0     2,2   35  2146
NGC 4633     12 42,6  +14 21   13,8  SBd    1,8   30   604
NGC 4634     12 42,7  +14 18   13,2  SBc    2,2   35   432
NGC 4638     12 42,8  +11 27   12,1  E      2,5   35  1447
NGC 4639     12 42,9  +13 15   12,2  SBbc   3,0   45  1308
NGC 4647     12 43,5  +11 35   11,9  SBc    2,8   45  1734
M60          12 43,7  +11 33    9,8  E      7,2  110  1452  NGC 4649
NGC 4651     12 43,7  +16 24   11,4  Sc     4,0   60  1113
NGC 4654     12 43,9  +13 08   11,1  SBc    5,0   75  1349
NGC 4660     12 44,5  +11 11   12,1  E      2,1   30  1403
IC 3718      12 44,8  +12 21   14,0  Sbc    2,6   40  1167
UGC 7943     12 46,8  +05 57   13,9  SBc    2,0   30  1162
NGC 4689     12 47,8  +13 46   11,6  Sc     4,6   70  1925
NGC 4694     12 48,3  +10 59   12,3  S0     3,0   45  1495
NGC 4698     12 48,4  +08 29   11,7  Sa     3,7   55  1324
NGC 4710     12 49,6  +15 10   11,9  S0     4,9   75  1633
NGC 4713     12 50,0  +05 19   12,3  SBcd   2,4   35   977
NGC 4733     12 51,1  +10 55   12,7  E      1,9   30  1252
NGC 4746     12 51,9  +12 05   13,4  Sb     3,9   60  2094
NGC 4754     12 52,3  +11 19   11,6  S0     4,4   65  1687
NGC 4758     12 52,7  +15 51   13,6  SBm    3,0   45  1548
NGC 4762     12 52,9  +11 14   11,3  S0     7,6  115  1298
UGC 8032     12 54,7  +13 14   13,9  Sb     2,8   40  1424
IC 3881      12 54,8  +19 11   13,8  SBc    3,6   55  1217
UGC 8085     12 58,3  +14 33   14,6  SBc    2,5   40  2350
NGC 4866     12 59,4  +14 10   12,1  S0     6,3   95  2292
NGC 4880     13 00,2  +12 29   12,9  S0     3,0   45  1781
Sütun 1: Gökadanın yaygın adı.
Sütun 2: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 3: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 4: Gökadanın görünürdeki mavi parlaklığı.
Sütun 5: Gökada türü.  E : Eliptik (Oval); S0 : Merceksi (Mercimek); Sa,Sb,Sc,Sd : Sarmal;
          SBa,SBb,SBc,SBd : Çubuklu Sarmal; Sm,SBm,Irr : Düzensiz.
Sütun 6: Gökadanın yaydakikası cinsinden açısal çapı.
Sütun 7: Gökadanın bin ışıkyılı cinsinden çapı.
Sütun 8: "Evrensel Mikrodalga Arka Plan"a göre yavaşlama hızı.
Sütun 9: Gökadanın diğer adları.

Kaynakça:
The HyperLeda Database, (2003).

Aşağıda - Başak Kümesi'nden, başka dokuz gökada. NGC 4429 (üstte, solda), bir yıldız diski tarafından çevrelenmiş merkezi bir şişkinliği sergileyen merceksi gökadalara iyi bir örnektir. NGC 4438 (üstte, ortada), Başak Kümesi'nin merkezi yakınlarında yer alan, üzerindeki merceksi gökada NGC 4435 ile yakın bir geçiş nedeniyle dağılan sarmal bir gökadadır. NGC 4450 (üstte, sağda), düzgün kolları olan sarmal bir gökadadır. NGC 4459 (ortada, solda), neredeyse tam karşıdan görülen bir merceksi gökadadır. M49 (tam ortada), eliptik bir gökadadır ve kümenin güney yarısındaki en büyük gökadadır. NGC 4473 (ortada, sağda), tam eliptik biçimiyle eliptik bir gökadadır. M87 (altta, solda), Başak Kümesi'nin merkezinde, büyük ve aktif bir gökadadır. M88 (altta, ortada), bir diğer güzel sarmal gökadadır. NGC 4526 (altta, sağda), mükemmel bir merceksi gökada örneğidir.

NGC 4429 NGC 4438 NGC 4450
NGC 4429 NGC 4438 NGC 4450
NGC 4459 M49 NGC 4473
NGC 4459 M49 NGC 4473
M87 M88 NGC 4526
M87 M88 NGC 4526

Tüm Başak Kümesi'nin iyi bir fotoğrafını çekmek mümkün değildir, çünkü gökadalar gökyüzünde 15 derecelik bir alana yayılmış küçük ve oldukça soluk nesnelerdir. Kümenin merkezinde, en içteki 4° x 4°'lik bölgeyi gösteren fotoğraf aşağıdadır. Resimdeki en parlak nesnelerin çoğu gökadadır. Merkezdeki eliptik gökada, M87'dir. Sağdaki en büyük iki gökada, büyük eliptik gökadalar M84 ve M86'dır. Soldaki en büyük üç gökada M89, M90 ve M58'dir. Resmin üst kenarındakiler, iki büyük sarmal gökada M88 ve M91'dir.

Başak Kümesi
Başak Kümesi'nin merkezi. Görüntü boyutları: 4°x4°. DSS görüntüsü.

Aşağıda - Başak Kümesi'nin sol tarafından dokuz gökada. NGC 4535 (üstte, solda) ve M91 (üstte, ortada), çubuklu sarmal gökadalar için iki güzel örnektir. M89 (üstte, solda), Başak Kümesi'nin merkezine yakın bir diğer büyük eliptik gökadadır. M90 (ortada, solda) ve M58 (tam ortada), birbirine benzer iki sarmal gökadadır. M59 (ortada, sağda), Başak Kümesi'nin sol tarafında, büyük bir eliptik gökadadır. M60 (altta, solda), kümenin sol tarafında bir diğer eliptik gökadadır. Aynı görüş alanında, farklı bir uzaklıkta yer alan sarmal bir gökada olan, NGC 4647. NGC 4654 (altta, ortada), bir diğer sarmal gökadadır. NGC 4762 (altta, sağda), yandan görülen parlak bir merceksi gökadadır.

NGC 4535 M91 M89
NGC 4535 M91 M89
M90 M58 M59
M90 M58 M59
M60 NGC 4654 NGC 4762
M60 NGC 4654 NGC 4762

Hubble Uzay Teleskobu'nun Gözüyle M87

Başak Kümesi'nin ortasında büyük eliptik gökada M87 bulunur. Aşağıdaki fotoğraf, gökadanın Hubble Uzay Teleskobu'ndan alınmış görüntüsüdür. Fotoğraf, gökadanın merkezinden çıkan olağandışı bir rüzgar fıskiyesini göstermektedir. Fıskiyenin uzunluğu 5000 ışıkyılından uzundur (bir başka deyişle, güneş sistemimizin çapının 4 milyon katı). Fıskiye, gökadanın merkezindeki çok büyük bir kara deliğin dışarıya ittirdiği elektron ve diğer atom altı parçacıklardan oluşur. Kara delik, yaklaşık 2 milyar güneş kütlesine eşit bir kütleye sahiptir. Madde kara deliğe düştükçe, deliğin çevresindeki güçlü manyetik alanda yoğunlaşır ve bunun bir kısmı fıskiyeyi oluşturacak şekilde dışarıya itilir. Gökadanın parlak sarı ışığı, gökadanın trilyonlarca veya daha da fazla yıldızının birleşmiş ışığıdır. Resimde görülen ışık noktaları, gökadanın 15 bin küresel yıldız kümesinden birkaçıdır.

M87 - HST Görüntüsü
M87 - Hubble Uzay Teleskobu'ndan.

Başak Kümesi'nin Özellikleri
Eşlek konsayıları SA=12s30dk DA=+12°
Gökada konsayıları b=284° e=+74°
Üstgökada konsayıları B=103° E=-2°
Kümenin merkezine olan uzaklık 52 milyon ışıkyılı
Kümedeki büyük gökada sayısı 160
Kümenin diğer adları Başak I Kümesi
Başak Üstkümesi Başak Üstkümesi Sayfasına Geri Dön

Takımyıldız Adları Terimler Yunan Harfleri